Spreyleme ve püskürtme sistemleri; metal işleme, otomotiv, beyaz eşya üretimi, orman ürünleri üretimi, alüminyum, akü üretimi, cam üretimi, ilaç, kimya ve gıda başta olmak üzere birçok farklı endüstri alanında kullanılır. 

Spreyleme sistemlerinde istenilen miktarda ürünün, istenilen bölgeye homojen bir şekilde yayılması sağlanır. Bu işlemin gerçekleştirilmesi sırasında ortamda herhangi bir tozuma olmaz, spreylemenin sona ermesiyle birlikte damlama da oluşmaz.

Kontrol ünitesi üzerindeki akışkan basınç regülatörüyle debinin, hava basınç regülatörleriyle de püskürtme havasını son derece hassas bir şekilde ayarlanması mümkündür.

İnce bir kaplama oluşturmak için katı bir tabakanın yüzeyine katı bir hedef madde çıkarılarak ince bir film biriktirme işlemi püskürtme olarak adlandırılır. Püskürtme işleminin gerçekleştiği makineye ise püskürtme sistemi adı verilir. Püskürtme sistemleri tüm süreci içermekte olup kullanıcının güç, sıcaklık, hedef, basınç ve alt tabaka malzemeleri gibi unsurları ayarlamasını mümkün hale getirir.

Püskürtme, fiziksel buhar biriktirme olarak da bilinmekte olup bunun nedeni ince filmin, kimyasal reaksiyonlardan ziyade fiziksel yollarla oluşmasıdır. Bir püskürtme sisteminde; bir vakum odası, hedef materyali, bir güç kaynağı ve bir gaz plazması vardır. Genellikle argon gibi asil bir gaz olan gaz, işlemi başlatmak için odaya çok düşük bir basınçta getirilir.

Güç kaynağı, gaz plazmasını bombalayan elektronlar üretir ve bu elektronlar gazda bulunan diğer elektronları fırlatır. Bu, gazın iyonlaşmasına ve katyonlar olarak bilinen pozitif iyonların oluşmasına neden olur. Bu katyonlar, hedef materyali bombalar, odadan geçen ve kendilerini alt tabakaya biriktiren küçük parçalarını kırarak giderler. İşlem, püskürtme sistemi odasında kolayca gerçekleştirilebilir, çünkü gaz plazmasının iyonlaşması sırasında fazladan elektronlar serbest kalır.

Püskürtme sistemleri yapı, güç kaynağı, boyut ve fiyat bakımından değişiklik gösterir. Hedef malzemenin ve alt tabakanın yönü her makineye özgüdür. Bazı sistemler, hedef malzemeye substrat yüzeyine paralel olarak bakarken, diğerleri farklı bir kaplama deseni oluşturmak için her iki yüzeyi de eğebilir. Konfokal püskürtme, örneğin, bir odak noktasına dönük bir dairede birden fazla hedef malzeme birimini yönlendirir. Bu tip bir sistemdeki substrat daha düzgün biriktirme için döndürülebilir.

Güç kaynağı da değişir, çünkü bazı sistemler doğru akım (DC) gücünü kullanırken, diğerleri radyo frekansı (RF) gücünü kullanır. Magnetron püskürtme olarak bilinen bir püskürtme sistemi, serbest elektronları dengelemek ve hatta ince film biriktirmek için mıknatıslar da içerir. Bu yöntemler, püskürtme sistemine, sıcaklık ve biriktirme hızı ile ilgili farklı özellikler verir.

Nozul Nedir? Ne İşe Yarar?

Su ya da sıvı püskürtme sisteminde boruların ucuna ya da üzerine bağlanma yoluyla suyun ya da sıvının püskürtülmesine yarayan elemana nozul denilir. Suyun ya da sıvının farklı alanlarda ve farklı şekillerde püskürtülmesi noktasında nozullardan yararlanılır.

Nozullar tek parça olabilir ya da birkaç parçadan meydana gelebilir. Farklı basınçlarda çalışabilen ve bağlantı şekilleri farklı olabilen nozulların farklı miktarlarda su püskürtmesi de mümkündür. Geçmişten günümüze dek pek çok farklı ihtiyacın karşılanmasına yönelik olarak nozul tasarımlarının geliştirilmesi ve geliştirilmeye devam edilmesi aslında bu çeşitliliğin temel sebebidir. Yeni ihtiyaçlara yönelik yeni ürünler piyasaya sürülmekte olup diğer yandan da eski versiyonların güncellenerek daha kullanışlı bir hale getirilmesi söz konusudur. Piyasada oldukça fazla miktarda nozul çeşidinin olması farklı ihtiyaçlara yönelik nozul seçimi yapma imkanı sunar.

Nozullar sınıflandırılırken; materyal, basınç dayanımı, püskürtme miktarı, bağlantı şekli ve püskürtme şekli gibi farklı unsurlar dikkate alınır. Nozullar genellikle plastik malzemeden ve metal malzemeden üretilen nozullar olarak ikiye ayrılır. Bununla birlikte aynı anda plastik ve metal içeren nozullar da vardır. Paslanmaya karşı dayanıklılık sağlanması için metal nozullar genellikle pirinç ya da paslanmaz çelikten imal edilir. Döküm ya da talaşlı imalat yöntemleri ile üretilmeleri mümkündür. Hangi materyalden üretilen nozulun kullanılacağı kararı verilirken sıcakta mı soğukta mı çalışacağı ve darbe alan bir yerde çalışıp çalışmayacağı gibi noktalar değerlendirilmelidir. Sıcaklık ve darbe gibi etkenler olasıysa ısıya ve darbeye dayanıklı nozullar tercih edilmelidir. Bu tür yerlerde metal nozullar daha doğru bir tercih olmakla birlikte kimyasal püskürtüleceği durumlarda tercih plastik nozullardan yana kullanılmalıdır.

Nozulların her brinin belirli bir basınçta çalışmaya uygun özellikte üretildiği bilinmektedir. Bu nedenle alt ve üst çalışma basıncı nozullar konusunda önemli veriler arasında ilk sıralardadır. Çalışma basıncının nozulun özelliklerinde belirtilen basınçtan az olması durumunda faydalı bir püskürtme sağlanması olası değildir.  Nozul özelinde belirtilen üst basınçtan fazla olması halinde ise nozul deforme olabilir ya da istenilen sonuç elde edilemez. Basıncın yüksek olması ileriye doğru püskürtmenin ve parçalanmanın daha fazla olacağı anlamına gelir. Basıncın düşmesiyle birlikte suyun ya da sıvının püskürtme mesafesi azalarak tanecik çapı fazlalaşır. Bu nedenlerden dolayı nozul satın alımı sırasında çalışma basıncı değerleri titizlikle incelenmeli ve her nozulun her basınçta çalışmayacağı gerçeği göz önünde bulundurulmalıdır.